بررسی ترکیبی و ارزیابی سریع وضعیت کودکان خیابانی و ویژگی‌های کار آنان در تهران

در ایران ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و علل کار کودکان در خیابان، در برخی مطالعات بررسی شده است، اما مطالعات اندکی به بررسی کیفی تجربۀ کار کودکان در خیابان پرداخته‌اند. این مطالعه با استفاده از مجموعه‌ای از روش‌های کیفی و کمی، ویژگی‌های کار کودکان در تهران را مطالعه کرده است. مطالعه به روش ارزیابی سریع و پاسخ، در سال 92 -1391 با استفاده از ترکیبی از روش‌های کیفی (بحث گروهی متمرکز، مصاحبۀ عمیق) و کمی برای گردآوری داده‌ها از افراد مطلع کلیدی و کودکان خیابانی، اجرا شد. در فاز کیفی برای ورود مطلعان کلیدی و کودکان خیابانی، نمونه‌گیری هدفمند و در مرحلۀ کمی از نمونه‌گیری پاتوق‌ها برای دسترسی و ورود 289 کودک خیابانی دختر و پسر به مطالعه، استفاده شد. یافته‌های کیفی به روش تحلیل محتوا و یافته‌های کمی با آزمون کای دو تحلیل شدند. بیشتر کودکان خیابانی تهران به کارهای متعارفی چون دست‌فروشی و نیمه‌متعارفی چون زباله‌گردی مشغول‌اند. بیشترین فراوانی محل کار کودکان، مناطق دو، دوازده و یک بود. نیمی از کودکان دو نوبت در روز (49%) و یک پنجم آنها تمام روز را کار می‌کردند. میانگین درآمد کودکان خیابانی 20 هزار تومان در روز است و 79% کودکان تمام یا بخشی از درآمدی خود را به خانواده می‌دهند. درآمد کودکان خیابانی در تأمین نیازهای زندگی کودک و خانواده نقش مهمی دارد و مانع جدی در توقف کار کودکان در خیابان است. این یافته بر ضرورت توجه به علل زمینه‌ای کار کودکان در راهبردهای مرتبط با کاهش کار کودک و اولویت آن بر اقدامات حذفی مانند جمع‌آوری تأکید می­کند.